در دنیای امروز، استفاده از فناوری‌های نوین در ساختمان‌سازی به یکی از اولویت‌های مهم تبدیل شده است. یکی از این فناوری‌ها، اجرای سیستم هوشمند در ساختمان‌هاست که علاوه بر افزایش رفاه و امنیت، بهره‌وری انرژی را نیز بهبود می‌بخشد. بسیاری از افراد علاقه‌مند به استفاده از تجهیزات هوشمند خانه هستند، اما همواره این سوال را دارند که بهترین زمان برای شروع این فرآیند چه مرحله‌ای از ساخت است؟ پاسخ این سوال به نوع ساختمان، نیازهای ساکنین و میزان زیرساخت‌های مورد نظر بستگی دارد.
به چه خانه ای، هوشمند گفته می شود؟
هوشمندسازی ساختمان به فرآیند کنترل و یکپارچه‌سازی تجهیزات مختلف ساختمان از جمله سیستم‌های روشنایی، تهویه، گرمایش و سرمایش، اعلام حریق و دزدگیر گفته می‌شود. این فرآیند با بهره‌گیری از سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای هوشمند انجام می‌گیرد و امکان مدیریت تجهیزات را از طریق سنسورها، زمان‌بندی‌های مشخص و یا دخالت مستقیم کاربران فراهم می‌سازد. هدف اصلی هوشمندسازی، افزایش رفاه، امنیت و بهره‌وری انرژی در ساختمان‌هاست. با اجرای سیستم هوشمند، کنترل دقیق و هوشمندانه بر تجهیزات الکتریکی ساختمان به شکلی ساده و کارآمد ممکن می‌شود.
انواع روش های هوشمند سازی پروژه های ساختمانی
برای اجرای سیستم هوشمند نیاز به یک بستر مناسب داریم. این بستر می‌تواند سیمی یا بی‌سیم باشد که در ادامه به توضیح مختصری از هر دو روش می‌پردازیم.
روش بی‌سیم (Wireless)
در روش بی‌سیم نیازی به کنده‌کاری، تخریب، یا تغییر زیرساخت‌ها و سیم‌کشی برق ساختمان نیست. این سیستم در صورت وجود شرایط و امکانات لازم، به راحتی در هر ساختمانی قابل اجرا و پیاده‌سازی است. بنابراین برای اجرای این روش، زمان خاص و مشخصی نیاز نیست و حتی پس از تکمیل ساختمان نیز امکان نصب آن وجود دارد.
روش با سیم (Wired)
در روش با سیم، اجرای سیستم هوشمند به کمک یک سری رشته سیم انجام می‌شود که در پشت دیوارها و قبل از نازک‌کاری ساختمان تعبیه می‌گردند. این سیستم برخلاف روش بی‌سیم، قابلیت جابه‌جایی پس از اجرا را ندارد و به همین دلیل باید در زمان مناسب پیاده‌سازی شود. بهترین زمان برای اجرای روش سیمی، قبل از طراحی نقشه برق و پیش از اجرای سیم‌کشی ساختمان است، که توسط مهندسین متخصص در حوزه هوشمندسازی پروژه های ساختمانی انجام می‌پذیرد.
این مقاله را مطالعه کنید: تفاوت سیستم هوشمندسازی بی سیم و سیمی
مراحل اجرای سیستم هوشمند سازی ساختمان
برای اجرای سیستم هوشمند در پروژه‌های ساختمانی، باید مراحل مشخصی به‌صورت اصولی و برنامه‌ریزی‌شده طی شود تا نتیجه نهایی یک خانه هوشمند استاندارد و کاربردی باشد. این مراحل عبارتند از:
طراحی اولیه
در نخستین مرحله، پروژه توسط کارشناسان و متخصصان بررسی می‌شود. در این گام، نقشه کامل ساختمان جهت طراحی نقشه برق‌کشی و مشخص‌کردن محل دقیق نصب تجهیزات هوشمند خانه به تیم فنی ارائه می‌شود. سپس با همکاری مهندسان برق، طرح اولیه سیستم هوشمند آماده شده تا بستر اجرای اصولی آن در مراحل بعدی فراهم گردد.
انتخاب پروتکل و برآورد هزینه
پس از تایید طراحی اولیه، کارفرما با راهنمایی کارشناسان، پروتکل مناسب برای اجرای سیستم هوشمند را با بررسی مزایا و معایب گزینه‌های موجود انتخاب می‌کند. سپس تجهیزات هوشمند خانه مانند پنل‌های لمسی، دکمه‌ای یا حسگری، بر اساس نیاز و بودجه مشخص می‌شوند. در پایان این مرحله، هزینه نهایی پروژه بر اساس نوع تجهیزات، پروتکل و دستمزد اجرا برآورد و به کارفرما اعلام می‌شود.
اجرای برق‌کشی ساختمان
در مرحله برق‌کشی ساختمان، با استناد به نقشه‌ای که توسط تیم هوشمندسازی تهیه شده، مسیر دقیق لوله‌کشی‌ها و سیم‌کشی‌ها برای نصب تجهیزات مشخص می‌شود. در همین مرحله، طراحی تابلو برق هوشمند نیز انجام می‌گیرد. نقشه باید به‌گونه‌ای طراحی شود که امکان ارتقا سیستم در آینده مانند افزودن سیستم تهویه هوشمند به‌راحتی وجود داشته باشد.
نصب تجهیزات و برنامه نویسی
پس از پایان مراحل ساختمانی مانند گچ‌کاری، تجهیزات هوشمند در محل‌های مشخص نصب می‌شوند که زمان نصب آن‌ها بسته به نوع تجهیزات متفاوت است. به‌عنوان مثال، تجهیزات تابلو هوشمند قبل از رنگ‌آمیزی نصب می‌شوند، اما پنل‌ها و کلیدهای هوشمند پس از پایان دکوراسیون داخلی. هم‌زمان، مرحله برنامه‌نویسی توسط تیم فنی آغاز می‌شود تا امکان کنترل تجهیزات از طریق تلفن همراه یا تبلت برای کاربر فراهم شود.
تحویل نهایی و خدمات پس از فروش
پس از پایان کار، پروژه به‌صورت کامل تحویل کارفرما داده می‌شود. یکی از مزایای مهم اجرای سیستم هوشمند در ساختمان، بهره‌مندی از خدمات پس از فروش توسط شرکت مجری است. در صورت وجود هرگونه نقص یا اختلال در تجهیزات، تیم پشتیبانی شرکت در کوتاه‌ترین زمان برای رفع مشکل اقدام خواهد کرد.
نحوه عملکرد پروتکل های ارتباطی در سیستم هوشمند سازی
تجهیزات هوشمند برای برقراری ارتباط موثر با یکدیگر نیازمند استفاده از پروتکل‌ها یا استانداردهای مشترک هستند که در هوشمندسازی ساختمان‌ها نقش کلیدی دارند. پروتکل‌های متنوعی مانند KNX، Modbus، Zigbee، Wifi، Z-Wave و با توجه به نیاز کاربران و امکانات مختلف، قابلیت‌های متعددی ارائه می‌دهند. این استانداردها به دو دسته بی‌سیم (Wireless) و کابلی (Wired) تقسیم می‌شوند که هر کدام در شرایط و کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تجهیزات هوشمند سازی ساختمان
در ادامه، برخی از مهم‌ترین تجهیزات هوشمند خانه را معرفی می‌کنیم:
- تاچ پنل هوشمند: تاچ پنل لمسی هوشمند فناوری تعاملی پیشرفته‌ای است که می‌توان با استفاده از آن تمام تجهیزات خانه هوشمند را کنترل کرد. حتی می‌توانید با تاچ پنل هوشمند آسانسور ساختمان را نیز به طبقات مختلف بفرستید، بدون حضور فیزیکی!
- کلید لمسی هوشمند: کلید لمسی هوشمند نوعی کلید مدرن است که با لمس سطح حساس خود، امکان کنترل روشنایی و سایر تجهیزات هوشمند خانه را بدون نیاز به دکمه فیزیکی فراهم می‌کند.
- پریز هوشمند: پریز هوشمند با اتصال به اینترنت و Wi-Fi امکان کنترل از راه دور دستگاه‌های الکترونیکی مانند لامپ و پنکه را از طریق اپلیکیشن یا فرمان صوتی فراهم می‌کنند. پریزهای هوشمند قابلیت کنترل و زمانبندی را دارند، در این صورت، اگر بخواهید وسیله ای روشن نباشد، می‌توانید آن را از طریق تاچ پنل اجرا کنید و دستور را صادر کنید.
- پرده برقی هوشمند: پرده‌ها را بر اساس نور طبیعی یا فرمان تلفن همراه، ریموت پرده برقی و کلید هوشمند پرده برقی باز و بسته می‌کند و با روشنایی هوشمند هماهنگ می‌شود.
- سیستم صوتی هوشمند: با فرمان‌های صوتی، امکان کنترل سایر تجهیزات خانه هوشمند را آسان می‌کند و نقش یک مدیر شخصی را ایفا می‌نماید که پخش صدا در همه نقاط یکسان خواهد بود و موجع به سر درد نخواهد شد.
- ترموستات لمسی هوشمند: سیستم سرمایش و گرمایش خانه را با اتصال Wi-Fi و کنترل از راه دور از طریق موبایل یا دستیار صوتی مدیریت می‌کند.
- دستگیره دیجیتال: با اثر انگشت، چهره، رمز یا از راه دور باز می‌شوند و امکان کنترل ورود و خروج افراد را فراهم می‌سازند.
- آیفون تصویری هوشمند: با آیفون تصویری هوشمند، امکان کنترل و مشاهده از راه دور با اتصال اینترنت را فراهم می‌کند و با فیلم‌برداری خودکار، امنیت و اطلاع‌رسانی آنلاین را تضمین می‌کند.
- دوربین مداربسته هوشمند: با تشخیص حرکت یا چهره مشکوک، هشدار امنیتی را به موبایل ارسال می‌کند و مراقبت 24 ساعته را تضمین می‌نماید.
- فرستنده هوشمند: فرستنده هوشمند با اتصال به موبایل، امکان کنترل دستگاه‌های مختلف از جمله فن، اسپلیت و درب پارکینگ را به راحتی و بدون نیاز به ریموت جداگانه فراهم می‌کند.
سخن آخر
بهترین زمان برای اجرای سیستم هوشمند در پروژه‌های ساختمانی، هرچه زودتر و در مراحل ابتدایی ساخت است. در این مرحله، مشاوران ما می‌توانند با بررسی نیازها، بهترین تجهیزات هوشمند خانه را با تنوع بیشتر و هزینه کمتر به شما پیشنهاد دهند. برنامه‌ریزی و هماهنگی اجرای سیستم هوشمند قبل از شروع سیم‌کشی، موجب صرفه‌جویی در هزینه‌ها و افزایش کیفیت پروژه می‌شود. پس از این دوره طلایی، انتخاب‌ها محدودتر شده و هزینه‌های اجرای سیستم هوشمند در پروژه‌های ساختمانی افزایش خواهد یافت.
سوالات متداول
مزایای اجرای سیستم هوشمند ساختمان چیست؟
هوشمندسازی ساختمان با افزایش امنیت، کاهش مصرف انرژی، سازگاری با تجهیزات روز و حفظ جان و دارایی ساکنان، مزایای فراوانی دارد.
چالش های هوشمندسازی پروژه های ساختمانی چیست؟
چالش‌های هوشمندسازی ساختمان شامل هزینه‌بر بودن نصب، محدودیت سیستم‌های قدیمی و ضعف در برنامه‌ریزی و نرم‌افزار است که می‌تواند باعث نارضایتی کاربران شود.
قیمت اجرای سیستم هوشمند ساختمان چقدر است؟
قیمت هوشمندسازی ساختمان بسته به قدمت سازه، متراژ، نوع تجهیزات هوشمند خانه و نیازهای مشتری متغیر است.
